Typy gaśnic: jakie są rodzaje gaśnic?
Wyposażenie stanowiska pracy w gaśnice reguluje rozporządzenie o zapobieganiu pożarom. Mówi ono, że należy określić liczbę i rodzaj gaśnic na stanowisku pracy na podstawie dokumentacji projektowej zatwierdzonej przez urząd budowlany. Rozwiązania dotyczące bezpieczeństwa przeciwpożarowego w budynku są zawsze jego częścią.
Jeśli nie masz dostępu do dokumentów, w rozporządzeniu znajdziesz instrukcje, których należy przestrzegać przy rozmieszczaniu sprzętu gaśniczego.
Na podstawie oznakowania gaśnicy można sprawdzić rodzaj i zasięg pożaru, z jakim może sobie poradzić dane urządzenie.
Gaśnice są oznaczone literą i cyfrą. Litera wskazuje klasę ogniową. Zgodnie z normą PN-EN 2:1998 pożary dzieli się na 5 klas, oznaczonych literami A–F:
- A – materiały stałe lub organiczne, np. drewno, tworzywa sztuczne, papier, tekstylia lub węgiel;
- B – płyny, np. środki czyszczące, benzyna, olej naftowy, farby lub olej napędowy;
- C – gazy, np. propan, butan lub metan;
- D – metale np. magnez, lit, sód, potas, tytan czy aluminium;
- F – oleje i tłuszcze spożywcze, np. oleje roślinne, smalec bądź masło.
Klasa E została anulowana. Obejmowała ona źródła i sprzęt elektryczny, które jednak same w sobie nie są substancją łatwopalną.
Liczba wskazuje, jak duży pożar obsłużyło urządzenie podczas testów (im wyższa liczba, tym skuteczniejsze urządzenie).
Gaśnica proszkowa, do czego służy?
Jeśli zastanawiasz się, co gasimy gaśnicą proszkową, odpowiedź jest następująca: gaśnica proszkowa służy do gaszenia pożarów z grupy A i B. Liczba oznacza obszar, jaki możemy za jej pomocą ugasić.
Na przykład gaśnica proszkowa oznaczona 43A i 233B podczas badania gasi pożar drewnianych elementów o długości 4,3 m, szerokości 0,5 m i wysokości 0,56 m, a także powierzchnię cieczy palnej o powierzchni 7,31 m².
Podczas gaszenia pożaru należy używać gaśnicy zaprojektowanej dla odpowiedniej klasy pożaru. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że ogień rozprzestrzeni się jeszcze bardziej lub nastąpi eksplozja.
Typy gaśnic i ich przeznaczenie
Do wyboru masz 5 podstawowych typów gaśnic.
1. Gaśnica wodna lub gaśnica z rozpylaczem wodnym; gaśnica A
Efekt gaszenia polega na schłodzeniu płonącego przedmiotu. Oprócz wody gaśnica zawiera inne substancje, które zwiększają efekt gaśniczy i zapobiegają zamarzaniu wypełnienia. Gaśnica wodna z rozpylaczem jest bardziej skuteczna, ponieważ obejmuje większy obszar niż konwencjonalna gaśnica wodna.
2. Gaśnica proszkowa: co gasi? Rodzaje gaśnic A, B, C
Gaśnica proszkowa gasi pożary klasy A, B i C oraz sprzęt pod napięciem. Jest to zatem zarówno gaśnica A, jak i gaśnica C/B.
Proszek chłodzi i otula palący się materiał. Zapobiega to przedostawaniu się powietrza i dusi ogień. Proszek jest nieprzewodzący, dzięki czemu można go używać do gaszenia urządzeń elektrycznych pod napięciem do 1000 V w odległości co najmniej 1 m od płonącego przedmiotu.
Wadą jest to, że po zgaszeniu pozostaje proszek, który może uszkodzić kosztowną elektronikę bądź sprzęt warsztatowy lub biurowy.
Istnieje również specjalna gaśnica proszkowa M28 i L2 do pożarów klasy D. Jeśli zaopatrujesz się w ten typ w miejscu pracy, musisz również zapewnić profesjonalne przeszkolenie pracowników. Wymaga ona innej obsługi niż pozostałe gaśnice.
3. Gaśnica pianowa: A, B
Piana, podobnie jak proszek, tworzy na powierzchni palącego się materiału warstwę, która nie przepuszcza tlenu i dusi ogień. Jednocześnie zapobiega wydostawaniu się palnych gazów i par z miejsca spalania.
Gaśnica piankowa typu F jest stosowana do pożarów kuchni, w których pali się olej lub inny tłuszcz (może być również używana do gaszenia pożarów klasy A i B, podobnie jak gaśnica uniwersalna).
4. Gaśnica śniegowa CO2: B, C i sprzęt pod napięciem
Dwutlenek węgla zmniejsza ilość tlenu wokół ognia, a śnieg dusi ogień. W przypadku palących się płynów zapobiega rozpryskiwaniu się pod strumieniem wody.
Śnieg nie przewodzi prądu, zatem można go również używać do gaszenia urządzeń elektrycznych. Musi to być jednak urządzenie pod napięciem do 1000 V, a pożar gasić należy z minimalnej odległości 1 m. Gaśnice śniegowe i proszkowe różni to, że w przeciwieństwie do urządzenia proszkowego gaśnica śniegowa nie pozostawia żadnych śladów, które mogłyby uszkodzić sprzęt bądź materiały.
W przypadku urządzenia, jakim jest gaśnica śniegowa, budowa odróżnia ją również od innych gaśnic – rozpoznasz ją po wysuniętej dyszy, która kieruje strumień gaśnicy. Podczas gaszenia uważaj na odmrożenia. Podczas wyładowania gaz gwałtownie się ochładza, temperatura u wylotu dyszy wynosi około -30°C. Dlatego gaśnicą śniegową nie wolno gasić ludzi, ponieważ działanie tak niskiej temperatury może spowodować dodatkowe obrażenia.
5. Gaśnica gazowa z czystym środkiem gaśniczym: A, B, C i pod napięciem
Gaśnica gazowa z tzw. czystym środkiem gaśniczym jest substytutem zakazanych gaśnic halonowych. Gaz w gaśnicy jest elektrycznie nieprzewodzący, nietoksyczny, ekologiczny i nie powoduje korozji. Zaletą jest to, że sam odparowuje po zgaszeniu. Gaśnica gazowa znajduje zastosowanie głównie w przypadkach, gdy konieczne jest uratowanie sprzętu, np. droższej elektroniki, cennych eksponatów bądź dokumentów w archiwach.
Jeśli w pobliżu nie ma gaśnicy, przyda się koc gaśniczy.
Umieść koce gaśnicze z włókna szklanego w korytarzach lub pokojach z dala od urządzeń. Koc gaśniczy służy do gaszenia rozpoczynającego się pożaru. Jeśli zarzucisz koc gaśniczy na płonący przedmiot, powietrze nie dostanie się do niego i ogień zostanie zduszony. Koc może być również używany jako ochrona podczas ewakuacji ludzi z niebezpiecznego obszaru.
Konserwacja gaśnic i przegląd gaśnic – co ile czasu należy je wykonywać?
Regularne przeglądy i konserwacja gaśnic to konieczność.
Zgodnie z przepisami raz w roku należy przeprowadzić kontrolę sprawności, czyli przegląd stanu technicznego urządzenia i usunięcie usterek. Ponadto przeprowadzany jest okresowy test:
- gaśnice wodne i pianowe raz na 3 lata;
- inne gaśnice raz na 5 lat.
Podczas badania okresowego dokładniej sprawdzany jest stan techniczny urządzenia. Jednocześnie obowiązuje przepis, że gaśnice wodne, proszkowe i pianowe są wyrzucane po 20 latach od daty produkcji, a te z wypełnieniem CO2 po 40 latach od daty produkcji.
Inspekcję przeprowadza technik inspekcji z uprawnieniami zawodowymi. Po przeglądzie wyda on Świadectwo Kontroli Zdatności Technicznej, które dokumentuje stan urządzenia, jego lokalizację oraz numer seryjny. Jednocześnie nakleja na gaśnicę tabliczkę kontrolną. Zawiera ona numer seryjny, a także datę ostatniej i następnej kontroli oraz podpis.
Nie zapomnij o znakach przeciwpożarowych
Zgodnie z przepisami miejsce, w którym znajduje się gaśnica, oraz drogę do niej należy oznaczyć znakami przeciwpożarowymi. W naszym sklepie internetowym znajdziesz również plastikowe czerwone uchwyty na gaśnice lub oznaczone pudełka, które możesz przymocować również do ciężarówki.